mike lücker, projectmanager eurekarail: internationaal treinen prominenter op de agenda

Anno 2020 is Mike Lücker bij de Provincie Limburg concessiemanager voor het openbaar vervoer in Limburg. In zijn nieuwe functie ligt het accent niet meer bij het grensoverschrijdend openbaar vervoer, maar hij heeft er nog zeer regelmatig mee te maken. ‘Uiteraard. Achter de schermen zijn we nog steeds in overleg met de Belgische overheden over de Drielandentrein. Eén van de speerpunten van EurekaRail. Het was de bedoeling dat er al een jaar een directe treinverbinding zou zijn tussen Luik en Aken via Maastricht en Heerlen. De connectie tussen Luik en Maastricht is echter nog niet gemaakt. Dat heeft te maken met verschillende veiligheidssystemen.’

Prioriteiten

Mike Lücker verwacht dat het heus wel een keer gaat lukken, die Drielandentrein. Als de Belgen willen meewerken? ‘Dat is nu net een veelgemaakte fout; de schuld geven aan de Belgen met onze Nederlandse bril op. We hebben met EurekaRail mooie resultaten geboekt, de directe verbinding tussen Maastricht en Aken is al een mijlpaal. Maar we hebben ook onvoldoende rekening gehouden met de complicaties aan de Belgische kant. Daar gelden andere regels. Andere inzichten en culturen ook. Je hebt de Waalse en Vlaamse overheid, de NMBS. Wij zijn overtuigd van het nut van een internationale, directe treinverbinding. Het betekent dat Limburgers sneller bij een TGV-station zijn. Maar andersom is die urgentie niet zo hoog. Sommige ontwikkelingen moet je meer tijd gunnen. De Belgen liggen niet dwars, ze hebben ook nog andere prioriteiten. In België moet voor miljarden geïnvesteerd worden in het spoor. Dat betekent keuzes maken. Als ik iets geleerd heb in drie jaar EurekaRail, dan is het dat je goed moet luisteren en niet alleen kijken naar je eigen belangen. Niet moet proberen een ander iets op te leggen. Natuurlijk blijven we ijveren voor die aansluiting. Via Luik ben je snel in Brussel én het is een halte op de TGV-lijn naar Parijs en de connectie naar Londen.’

Beslissend

Vertraging dus met de Drielandentrein, een teleurstelling wil Mike Lücker het niet noemen. ‘Overall was EurekaRail een succes. Bij de opzet in 2015 hebben we samen met de Provincie Brabant de juiste keuze gemaakt door het Ministerie van Infrastructuur en de Duitse en Belgische relevante overheden binnen boord te halen. Je kunt alleen resultaten boeken als je de beslissende partijen aan tafel hebt, de partijen die over het geld gaan. In het verleden hebben grote steden  geprobeerd een directe spoorverbinding tussen de Randstad en Düsseldorf van de grond te krijgen. Dat werkt niet, je kunt niet zonder de grote overheden. Dat geldt ook voor de verbinding Weert-Hamont. Het gaat om forse investeringen die de lagere overheden niet alleen kunnen en willen dragen. Wil je ministeries overtuigen, dan moet je ze eerst aan tafel krijgen. Belangrijke factor voor EurekaRail was wel dat we een Europese subsidie binnen hadden gehaald om de mogelijkheden te onderzoeken. Daarmee haal je mensen makkelijker over de streep.’

Klimaat

Gemakkelijk was het niet om de overheden vervolgens concrete toezeggingen te laten doen, erkent Mike Lücker. ‘Toon maar eens aan dat er behoefte is aan grensoverschrijdend treinen. Om hoeveel mensen gaat het? Is dat de moeite waard om voor veel geld sporen en materiaal aan te passen? Het is altijd het kip-ei-verhaal. Wij zijn overtuigd van de vraag, maar pas in de praktijk zal blijken of dat klopt. En ja, is een lijn dan rendabel? Lastig te beantwoorden. Openbaar vervoer kost altijd geld. Gelukkig is juist de laatste jaren het klimaat, vermindering van de CO2-uitstoot, echt op de agenda gekomen. Iedereen is er nu wel van overtuigd dat we maatregelen moeten nemen. Dan is treinen veel milieuvriendelijker dan vliegen of autorijden. Omdat de meeste treinen op duurzaam opgewekte elektriciteit rijden. Wat dat betreft heeft EurekaRail de wind mee gehad, de publieke opinie en de politiek. We hebben de kans gehad om ons te presenteren tijdens grote beurzen. Daarnaast heeft ook onze communicatiestrategie goed gewerkt. We hebben heel veel mensen geïnterviewd die vertellen over het belang van internationaal openbaar vervoer. Storytelling, dat werkt wel.’

Successen

Concreet zijn de nodige successen geboekt in drie jaar EurekaRail. Zo is 28,4 miljoen euro subsidie binnengesleept voor belangrijke infrastructurele maatregelen tussen Heerlen en Aken waaronder de elektrificatie tussen Landgraaf en de Duitse grens en de spoorverdubbeling tussen Heerlen en Landgraaf. Aan de Duitse kant is hetzelfde gebeurd tussen de grens met Nederland en Herzogenrath waarmee de directe verbinding tussen Heerlen en Aken een feit is. Verder hebben de Duitse en Nederlandse overheid besloten dat er in 2025 een snelle treinverbinding gereed moet zijn tussen Eindhoven en Düsseldorf. Ook een verbinding tussen de Randstad en Aken via Heerlen is dichterbij gekomen. ‘Als dat lukt, dan zetten we nog een geweldige stap. Zowel in Duitsland als Nederland leeft al jaren de wens om een Intercity te laten rijden tussen Amsterdam en Aken. Aken is immers een druk knooppunt richting verschillende Duitse steden en heel dichtbij de snelle ICE-treinen. Met een Intercity via Eindhoven en Heerlen open je als het ware de poorten naar steden als Keulen, Frankfurt, Duisburg en Berlijn. Andersom is de Brainport-regio rond Eindhoven en de verdere bestemming Amsterdam interessant voor Duitsland. En je biedt een alternatief voor lange autoritten of zelfs het vliegtuig. Met goede en snelle treinverbindingen zijn steden als Londen, Parijs, Brussel en Berlijn goed bereikbaar.’

Ticketing

Nog een succes lonkt aan de westelijke provinciegrens: aansluiting van station Weert op de spoorlijn richting Hamont en Antwerpen. Aan Belgische zijde wordt het laatste stukje geëlektrificeerd. Aan de Nederlandse kant is het nog niet zover. Iets wat ook geldt voor ticketingsystemen. ‘Eén grensoverschrijdend kaartje kopen is nog altijd erg ingewikkeld. De vervoerders mogen of willen hun data nog niet delen. Pas met open data kunnen we ticketing eenvoudiger maken. Eén ticket, één prijs, dat is de bedoeling. Essentieel, want reizigers hechten aan gemak en efficiency.’

Begrijpen

Natuurlijk telt ook Mike Lücker zijn knopen. EurekaRail heeft resultaten opgeleverd. Maar er is meer. ‘Belangrijkste winst is, denk ik, dat de beleidsmakers en beslissers in Den Haag veel beter begrijpen dat internationale treinverbindingen met België en Duitsland steeds belangrijker worden, kunnen bijdragen aan een beter klimaat. De mobiliteit kan groeien en dat is essentieel voor economieën die meer en meer met elkaar verknoopt raken. Ik heb wel eens het idee gehad dat onze regio en ook de Belgische en Duitse grens ver weg zijn voor Den Haag. Dat is minder nu. Andersom hebben onze inspanningen ook in de buurlanden effect. In zowel Duitsland en België worden miljarden in het spoor geïnvesteerd. De connectie met Nederland is in dat verband zeker een agendapunt.’

En hoe kijkt de projectleider terug op drie jaar intensief overleggen, lobbyen en enthousiasmeren? ‘In een project als dit is de organisatiestructuur essentieel, de governance. De basis was goed. We hebben ook veel geleerd. Dat taal nog altijd een aanzienlijke barrière kan zijn. In Duitsland en zeker Wallonië is het spreken van Engels niet altijd voldoende. Ook is begrip voor andere culturen van grote waarde. Daar hebben we wel wat steekjes laten vallen. Mocht EurekaRail een tweede leven krijgen, dan zijn we in ieder geval goed voorbereid.’